O ήχος του όπλου

της Λούλας Αναγνωστάκη

Ο ήχος του όπλου είναι μια εντύπωσις πυροβολισμού. Αυτό σημαίνει ότι το ενδιαφέρον εδώ δεν εστιάζεται ούτε στην εκπυρσοκρότηση, ούτε στον τραυματισμό. Θύτες και θύματα πολύ σοφά το αποψινό έργο να βρει δεν ζητάει. Επικεντρώνεται σε αυτήν καθέαυτήν την προοπτική μιας μοιραίας ήχησης, την απομονώνει και μας καλεί να αφουγκραστούμε τον εκκωφαντικό ήχο της σιωπής λίγο πριν αρχίσει ο πανικός και η υστερία που μπορεί να προκαλέσει ένα και μόνο πάτημα της σκανδάλης. Είναι πραγματικά ευτυχισμένη στιγμή όταν οι ποιητές οπλίζουν τόσο εύστοχα στην θαλάμη των στίχων λέξεις που μοιάζουνε σφαίρες. "Ένα περίστροφο/ που εκπυρσοκρότησε/μεσ΄σ΄ένα σύννεφο/ από καρδιές" ο Σαχτούρης συμπληρώνει. Είκοσι χρόνια μετά το πρώτο ιστορικό πιά ανέβασμα στο Θεάτρο Τέχνης, το έργο της Λούλας Αναγνωστάκη, που έμελλε να αποτελέσει και την τελευταία σκηνοθεσία του Δάσκαλου Κάρολου Κουν, σημαδεύει την ελληνική πραγματικότητα ακόμα και σήμερα πιό ευθύβολα από ποτέ.

Με φόντο μιαν αναμέτρηση προεκλογική και όλα τα φέιβολάν σκορπισμένα, ενώ όλα υπαινίσσονται διακριτικά τη δεύτερη πιό σημαντική περίοδο στην πολιτική ζωή της χώρας μετά τη μεταπολίτευση, δηλαδή τα χρόνια μετά την πρώτη περίοδο της διακυβέρνησης του τόπου από το κόμμα της "Αλλαγής", η Αναγνωστάκη βάζει τους ήρωές της να ζουν πολιτικά αμέτοχοι -και γι΄αυτόν ακριβώς τον λόγο συμμέτοχοι- στον νευρωτικό μικρόκοσμό τους. Μια ολόκληρη κοινωνία δοκιμάζεται και πασχίζει να χωρέσει μέσα σε νέα σχήματα, την ίδια στιγμή που ψυχαναγκαστικά και στανικά προσπαθεί να στηρίξει μικροαστικά προσχήματα που αναβαθμίστηκαν σε μεγαλοαστικές ονειρώξεις. Κι ενώ η αγαπημένη και αγαπησιάρικη ελληνική και αγία οικογένεια δέχεται στο πλέγμα των σχέσεων που αναπτύσσει η Αναγνωστάκη στο έργο της τα πιο χαριστικά βέλη, οι ήρωες της καλούνται πέρα από τις εκλογές της πολιτικής να επιλέξουν και έναν νέο τρόπο και σύστημα ζωής που θα τους πάρει μακριά από το τωρινό αδιέξοδο τέλμα.

Η παράσταση της Έλλης Παπακωνσταντίνου στο 104 Κέντρο Λόγου και Τέχνης άκουσε μάλλον τον ήχο του όπλου σαν ήχο εκκίνησης για μια κούρσα στο χρόνο. Μας ταξίδεψε μακριά από τα μέσα της δεκαετίας του ΄80, την οποιά επέλεξε σκηνογραφικά μόνο να υπαινιχθεί στο βάθος της σκηνής σε προθήκες μακετών και εκθεμάτων, από φόβο μάλλον για την επικαιρότητα και τις αντοχές του έργου είκοσι χρόνια μετά. Επέλεξε λοιπόν να το παρουσιάσει υπό μορφήν ένος μεταθεατρικού καμπαρέ παραφορτωμένου με επιθεωρησιακές προοπτικές στην εποχή της σύνθεσης του έργου. Το πρόβλημα είναι όμως ότι όλες αυτές οι συνθήκες του τότε είναι ακόμα και σήμερα δυστυχώς στο τώρα αναγνωρίσιμες και επαληθεύσιμες από μόνες τους εδώ: τα χαμένα όνειρα, οι ελπίδες, οι χαμένες γενιές, οι ξεχασμένες ιδεολογίες, η βλαχομπαρόκ νεοελληνική αισθητική, ακόμα ακόμα και τα ίδια συνθήματα για τα οράματα μιας κοινωνίας που μάλλον πεισματικά ακόμα δεν βρίσκει τρόπο να παραδοθεί σε καμιά ουσιαστική εγρήγορση προκειμένου να αλλάξει... Το πιό συμβατικό ανέβασμα του κόσμου θα φώτιζε τόσο σαρκαστικά τη δυναμική που η Αναγνωστάκη έχει κλείσει ήδη από το 1986 τόσο καίρια στο θησαυροφυλάκιο του έργου της για τον σκηνοθέτη που θα αναδείξει το θησαυρό της.

Η παράσταση της Παπακωνσταντίνου δεν είναι κακή, απλά ώρες ώρες κουράζει η τάση διαρκώς να υπογραμμίζει το κάθετί προκειμένου να επιβεβαιώσει την αναγωγή στο χρόνο που έχει τολμήσει. Πάντως οι ηθοποιοί υποστηρίζουν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο την χαρακτηροδομή των ηρώων της Αναγνωστάκη. Πιό έμπειρες φυσικά στη σκηνή η Τάνια Τσανακίδου και η Χρύσα Σπηλιώτη αλλά έντιμες και δυναμικές και οι νεώτερες παρουσιές του Νικόλα Στραβοπόδη, της Ηλέκτρας Τσακαλία, του Τηλέμαχου Μούσα και του Μάνου Καρατζογιάννη.

Τέλος, οφείλει κανείς να επισημάνει το εξής: η Τάνια Τσανακλίδου είναι ένας ολοκληρωμένος άνθρωπος της σκηνής. Τώρα θα μου πείτε εσένα περιμέναμε να μας το πεις, όμως είναι πραγματικά μεγάλη ευτυχία το ότι με αυτήν τη γυναίκα μοιραζόμαστε την ίδια εποχή.

---

Σκηνοθεσία: Έλλη Παπακωνσταντίνου

Σκηνικά/κοστούμια: Φωτεινή Δήμου

Φωτισμοί: Κατερίνα Μαραγκουδάκη

Μουσική: Δημήτρης Καμαρωτός
Παίζουν: Τάνια Τσανακλίδου, Χρύσα Σπηλιώτη, Μάνος Καρατζογιάννης, Ηλέκτρα Τσακαλία, Νικόλας Στραβοπόδης Τηλέμαχος Μούσας

104 ΘΕΑΤΡΟ ΚΕΝΤΡΟΥ ΛΟΓΟΥ & ΤΕΧΝΗΣ

Θεμιστοκλέους 104, Εξάρχεια, 210 3826185