The Black Eyed

της Betty Shamieh

Η Betty Shamieh, αμερικανίδα παλαιστινιακής καταγωγής, έχει στα 32 της μεγάλη ευχέρεια με τη δραματουργία. Η αποφοίτησή της από το Yale την προσανατόλισε εκτός από τη συγγραφή και στη διδασκαλία (κατά ευτυχή σύμπτωση το τωρινό θεατρικό της το σκηνοθετεί άλλος ένας δάσκαλος, ο Τάκης Τζαμαργιάς). Την κατατάσσουν σε μια νέα ομάδα δραματουργών, τους New Arab Playwrights που αρέσκονται σε εξερεύνηση σύγχρονων θεμάτων όπως η δύναμη και η διαφορετικότητα, κυρίως όταν αυτή απορρέει από το γένος ή τη φυλή.

Το νέο θεατρικό της Black Eyed—ο τίτλος αναφέρεται ουσιαστικά στα ουρί του παραδείσου, με την ελπίδα των οποίων πεθαίνουν οι μάρτυρες που προτάσσουν τα στήθη τους υπέρ του Ιερού Πολέμου—ασχολείται όχι μόνο με τη διαφορετικότητα εθνικότητας και τη δυσκολία του να έχεις αραβική καταγωγή στην άρρωστη από ρατσισμό ύστερα από την 11η Σεπτεμβρίου Αμερική, αλλά συγκεκριμένα με τη δυσκολία του να είσαι γυναίκα και να πρέπει να υποτιμάς τη γυναικεία φύση σου έναντι της εθνικότητάς σου.

Τέσσερις γυναίκες κάνουν παιχνίδι: η βιβλική Δαλιδά που θυσίασε την κώμη του Σαμψών στο βωμό της σωτηρίας του λαού των Φιλισταίων, η Ταμάμ που υπέμεινε βιασμό από τον εχθρό αγόγγυστα μπροστά στα μάτια του αδερφού της, η Αίσα, γυναίκα βομβίστρια που έγινε μάρτυρας επειδή εποφθαλμιούσε τα αρσενικά ουρί του παραδείσου των μουσουλμάνων και, τέλος, η Αρχιτεκτόνισσα που ήταν μέσα σε ένα από τα αεροπλάνα που έπεσαν πάνω στους Δίδυμους Πύργους με κατεύθυνση τον άντρα που θα της έπαιρνε την παρθενιά, μετά από 35 χρόνια αναμονής.

Σκληρά προφίλ τεσσάρων γυναικών σε διαφορετικές εποχές που συναντιούνται στον προθάλαμο του Παραδείσου όπου χρόνια περιπλανιούνται με έναν σκοπό: να βρουν τον άντρα που καθόρισε τη ζωή τους, εραστή, αδερφό, δολοφόνο...Μιλάνε με πάθος, με μίσος, με πόνο για τη ζωή που δεν τους έφτασε, για όσα στερήθηκαν, για όσα υπέμειναν. Δυνατοί μονόλογοι με έντονα φεμινιστική διάθεση, ειδικά στην περίπτωση της Αρχιτεκτόνισσας που μπορεί να εκληφθεί και ως alter ego της Shamieh. Ενίοτε ο λόγος χαλαρώνει —δύσκολο να κρατήσει κανείς την ίδια ένταση σε τόσο εκτεταμένους μονόλογους— σίγουρα πάντως είναι ποτισμένος με την πικρία όλων των υποταγμένων (sic) γυναικών ανά τους αιώνες.

Η ευαίσθητη σκηνοθετική ματιά του Τζαμαργιά, που επέλεξε να κρατήσει μια απόσταση και μια ουδετερότητα από αυτό το ανεκπλήρωτο των τεσσάρων πρωταγωνιστριών του, αφαίρεσε την πνιγηρή συναισθηματική φόρτιση, και απόδωσε πιο σχηματικά τους ρόλους τους. Συγκρατημένη κίνηση και ένταση φωνής, συχνές χορογραφημένες σιωπές, εναλλαγή δύναμης και αδυναμίας, σιγουριάς και αβεβαιότητας και η έμμετρη κατά σημεία μετάφραση του κειμένου δίνουν στην παράσταση βαριά ατμόσφαιρα και συχνά ακυρώνουν το χιούμορ του πρωτότυπου κειμένου. Οι σκηνικές επιλογές, ειδικά η σιδερένια κατασκευή που εικονοποιεί εύγλωττα την καταπίεση, είναι εξαιρετικές και η παράσταση στο σύνολό της πυροδοτεί προβληματισμούς, αν επεξεργαστείς λίγο παραπάνω τα δεδομένα που προσφέρει.

---

Σκηνοθεσία: Τάκης Τζαμαργιάς
Μετάφραση: Αθηνά Παραπονιάρη
Κίνηση: Ζωή Χατζηαντωνίου
Σκηνικά-κοστούμια: Κωστής Δάβαρης
Μουσική: Πλάτων Ανδριτσάκης
Φωτισμοί: Σάκης Μπιρμπίλης
Παίζουν: Άννα Κουτσαφτίκη, Καλλιρόη Μυριαγκού, Ευδοκία Στατήρη, Στέβη Φόρτωμα

Ομάδα Δυτικά της Πόλης

Θέατρο Φούρνος
Μαυρομιχάλη 168, 210-6460748