Μήδεια

του Ευριπίδη

Ακόμη και λιγότερη συγκίνηση να προσέφερε η συγκεκριμένη παράσταση, θα είχα υποχρέωση να την επαινέσω. Και μόνο η ιδέα να παρασταθεί η Μήδεια στην Αλβανική γλώσσα είναι ευφυής, εφόσον ο κατεξοχήν τραγικός χαρακτήρας που μισούμε να λατρεύουμε κουβαλάει στο πετσί του το στίγμα του ξένου, και δη «βάρβαρου», ρετσινιά που δε λέει να ξεκολλήσει εύκολα από τους γείτονες που επιλέγουν τη χώρα μας και τις δυσκολίες της--άρα υπάρχει μεγάλο εύρος ταύτισης. Η Μήδεια έρχεται από την Κολχίδα και οι Έλληνες τη θεωρούν διπλά καλότυχη που έγινε αποδεκτή και νυμφεύθηκε έναν εκ των αρίστων Ελλήνων, όχι βέβαια ότι έγινε ποτέ ίδια με αυτούς, δηλώνει ρητά ο Ιάσονας. Η τραγωδία θίγει κυρίως το τρίπτυχο γυναικεία αγάπη-ζήλεια-εκδίκηση και την παντοδύναμία τους, αλλά έχει πολλά ακόμη επίπεδα, ένα εκ των οποίων το discourse του same-other που προανέφερα.

Εκ των πραγμάτων, η παράσταση βοηθάει στην άρση της ξενοφοβίας και την αποδοχή. Η οδός της συμφιλίωσης των λαών γίνεται πιο εύκολα προσβάσιμη μέσω του πολιτισμού και των τεχνών. Πόσο πιο εύηχη θα ακούγεται η αλβανική γλώσσα από αύριο σε όσους άκουσαν τη Μήδεια της Ema Andrea να μιλάει αλβανικά...

Βάζοντας σε σειρά την έμπνευσή του, ο Mikel Kalemi, στήνει την παράσταση σε καίριο σκηνικό, ως ανάμνηση του πως άρχισαν όλα, είτε αυτό αναφέρεται στα βάσανα της Μήδειας, είτε στο ίδιο το κείμενο της τραγωδίας. Ένας πελώριος κομμένος σύρριζα κορμός δέντρου με ματωμένα νερά είναι η κινούμενη βάση επάνω στην οποία εκτυλίσσονται τα δεινά, θυμίζοντάς μας τα λόγια της τροφού που καταριέται(sic) την ώρα που το τσεκούρι έκοψε τους κορμούς των πεύκων και προμήθευσε ξυλεία για τη γοργοτάξιδη Αργώ που ευθύνεται πρακτικά για το σμίξιμο του Ιάσονα με τη Μήδεια. Διαλέγοντας εικαστική εξωστρέφεια ως τρόπο έκφρασης, αυτή η Μήδεια προτείνει μια διαφορετική, μοντέρνα ανάγνωση: ο χορός όντως χορεύει και η κορυφαία τραγουδάει σε ροκ ρυθμούς τα χορικά με την εξαίσια φωνή της. Υιοθετώντας διαμετρικά αντίθετη στάση από τους αρχαίους και στο θέμα της μη παράστασης φόνων επί σκηνής, βλέπουμε, με λεπτότητα που δεν μας χαρίζει τα ρίγη στη ραχοκοκαλιά, την αποτρόπαια παιδοκτονία.

Η Μήδεια της Andrea ως εξωτική μάγισσα καταστρώνει και φέρνει εις πέρας το σχέδιο της εκδίκησης με κατά τι παραπάνω μίσος απ’ ότι πόνο. Η ευρηματική σκηνοθεσία βοηθάει να παρακολουθήσουμε τις ψυχολογικές διακυμάνσεις του χαρακτήρα: η Μήδεια, αρχικά έντρομη και ανήμπορη που ο σύζυγός της την αποδιώχνει, δεν τολμάει να ορθώσει το παράστημά της, (βλέπουμε μόνο το κεφάλι της) και όσο αντρώνεται, όσο δίνει μορφή στο μίσος της, ξεπροβάλλει σταδιακά και παίρνει την πρωτοκαθεδρία στη σκηνή.

Με λύπη, όμως, επισημαίνω ότι μια παράσταση-σταθμός όπως αυτή, που θα ήταν ευκταίο να τη δουν και αλβανικής καταγωγής συμπολίτες που δεν έχουν συχνά αυτή την ευκαιρία, έκανε πρεμιέρα στο Σχολείον με τουλάχιστον 300 κενές θέσεις—που μαρτυρά ότι κάτι στη διαχείριση των εισιτηρίων πήγε λίγο στραβά. Τέτοιες κινήσεις δεν αρκεί να γίνονται, πρέπει να έχουν και τον ανάλογο αντίκτυπο.

---

Μετάφραση: Σοτίρ Παπαχρίστο
Σκηνοθεσία: Μικέλ Καλέμι
Σκηνικά και κοστούμια: Γκεντς Σκοντράνι
Μουσική: Έντρι Σίνα
Χορογραφία: Γκέργκι Πρεβάζι
Φωτισμοί: Λουλζίμ Τούφα
Eρμηνεύουν: Έμα Αντρέα,Βασιάν Λάμι, Ρόζα Αναγνώστη, Αχμέτ Πάσα, Πίρο Μαλαβέτσι, Σαϊμίρ Μπράχο

Atelier 31

Φεστιβάλ Αθηνών (ΕΦ),
Το Σχολείον, Χώρος Α
Πειραιώς 52, Μοσχάτο, 210 3272000