H τέχνη του κυρίου Χάαρμαν

των Ρόμουαλντ Κάρμακαρ - Μίχαελ Φαρίν

Την περίοδο των ανακρίσεων του άγριου φονιά Φρίτς Χάαρμαν από τον καθηγητή της ψυχιατρικής Έρνεστ Σούλτσε πραγματεύεται το διασκευασμένο για το θέατρο σενάριο των Ρόμουαλντ Κάρμακαρ και Μιχαήλ Φαρίν. Ο έμπορος Φρίτς Χάαρμαν υπήρξε μια προσωπικότητα που τάραξε την μικρή κοινωνία του Ανόβερο και εν γένει την γερμανική κοινή γνώμη όταν στα 1924 ομολόγησε ότι σκότωσε 24 νεαρά αγόρια - εραστές του και κομμάτιασε τα πτώματα τους. Κατηγορήθηκε μάλιστα και για κανιβαλισμό. Ο πρώτος και ίσως πιο περίφημος λοιπόν serial killer του 20ου αιώνα απολογείται επί σκηνής για το ειδεχθές έγκλημά του και το δράμα του παρουσιάζεται αποσπασματικά υπό το πρίσμα των συνεδριών που διήρκεσαν έξι βδομάδες και προηγήθηκαν της καταδικαστικής απόφασης που τον έστειλε στο ικρίωμα τον Απρίλιο του 1925.

Η προσωπικότητα του Φρίτς Χάαρμαν στάθηκε έκτοτε πηγή έμπνευσης για πολλούς καλλιτέχνες, όπως το ζωγράφο Γκέοργκ Γκρος, τον συγγραφέα Άλφρεντ Ντέμπλιν στο μυθιστόρημά του «Μπερλίν Αλεξάντερπλατς» που το έκανε ευρύτερα γνωστό ο Φασμπίντερ με την μεταφορά του στην τηλεόραση, τον σκηνοθέτη Φριτς Λανγκ για την ταινία του «Μ - Ο δράκος του Ντίσελντορφ». Ο Κάρμακαρ γύρισε την πρώτη του μεγάλου μήκους ταινία «Ο μακελάρης» («Der Totmacher») το 1995 εμπνευσμένος από την υπόθεση Χάαρμαν και διασκέυασε το σενάριο σε έργο θεατρικό με την συνδρομή του Μίχαελ Φαρίν ο οποίος έχει ασχοληθεί κυρίως με τα ιστορικά στοιχεία του θέματος.

Η παράσταση που έστησε η Μπέττυ Αρβανίτη στην πρώτη της σκηνοθεσία ακολουθεί την ντοκυμαντερίστικη γραφή του διασκευασμένου σεναρίου με συνέπεια. Μοιραία ξεχωρίζει ο πολύ καλός έτσι κι αλλιώς Χρήστος Στέργιογλου στον πρωταγωνιστικό ρόλο του Χάαρμαν καταθέτοντας μια ερμηνεία ελεγχόμενης βιρτουοζιτέ θίγοντας και το παιδαριώδες και το διαστροφικό της πληγωμένης και αδίστακτης προσωπικότητας του δολοφόνου με άξιο συμπαραστάτη του στο πλάι τον Γίαννη Ροζάκη στο αδιέξοδο ρόλο του ψυχαναλυτή. Διακριτικά καίρια η παρουσία του Ακη Λυρή, στενογράφου των συνεδριών, λειτουργεί με τη σιωπή του και το νεανικό του παρουσιαστικό ως υπενθύμιση και αναφορά στα νεαρά θύματα του Χάαρμαν και ως έναυσμα για να διηγηθεί το δράμα του.

Ωστόσο, το ίδιο το έργο δεν ξεφεύγει από την λογική του ντοκυμανταίρ όσο και αν -μην ξεχνάμε ότι πρόκειται για διασκευασμένο κινηματογραφικό σενάριο- προσπαθεί να συνδέσει την προσωπικότητα του Χάαρμαν με γεγονότα τις εποχής στον απόηχο της φρίκης του Α' Παγκόσμιου πολέμου και να σχετίσει στο πλαίσιο της ψυχαναλυτικής θεώρησης του το έγκλημά του με την αγριότητα μιας ολόκληρης εποχής.

---

Σκηνοθεσία: Μπέττυ Αρβανίτη
Μετάφραση: Βασίλης Πουλαντζάς
Σκηνικά - κοστούμια: Θανάσης Ιστικόπουλος
Σύνθεση ήχων: Δημήτρης Ιατρόπουλος
Φωτισμοί: Λευτέρης Παυλόπουλος
Παίζουν: Χρήστος Στέργιογλου, Γιάννης Ροζάκης, Άκης Λυρής

Θέατρο οδού Κεφαλληνίας
Κεφαλληνίας 16, Κυψέλη, 210-8838727