Ο Νικολάι Λέσκοβ, δημοσιογράφος που μεταπήδησε στη λογοτεχνία, έγραψε διάφορα που ίσως δεν πασπάλισαν το όνομά του με πολλή άχνη, η Λαίδη Μάκβεθ του Μτσενσκ όμως το έκανε και με το παραπάνω. Κυρίως όταν ο Σοστακόβιτς αποφάσισε να στηρίξει το λιμπρέτο της αιματοβαμμένης ομώνυμης όπεράς του στη νουβέλα του. Ακόμη περισσότερο , όταν το σταλινιστικό γούστο (λέγεται, μάλιστα, ότι ενδέχεται να ήταν ο ίδιος ο Στάλιν) επιτέθηκε στην επιτυχημένη μέχρι τότε όπερα από το βήμα της εφημερίδας Pravda για μουσική που προσπαθεί να εκφράσει την ερωτική πράξη στο έπακρο και άλλα αμαρτήματα, και είναι, συλλήβδην επικίνδυνη για το καθεστώς. Ο φτωχός Shostakovich είχε πάντως εντελώς άλλη πρόθεση, θέλοντας να δείξει ότι στην προεπαναστατική Ρωσία ο μόνος τρόπος αντίδρασης της γυναίκας ήταν ο φόνος, άρα εκ των πραγμάτων να επαινέσει τη μετεπαναστατική Ρωσία. Η όπερά του (που γνωρίζει συχνά σημαντικά ανεβάσματα, όπως αυτό του Royal Opera House, όπου ίσως να το πέτυχε και η δική μας σκηνοθέτις) κρύβει αρκετή συμπάθεια για την ηρωίδα, όπως κάνει και η ίδια η Φριντζήλα στη μεταφορά που βλέπουμε. Η Κατερίνα Ισμαϊλοβα (όπως μετονομάστηκε η δεύτερη εκδοχή του έργου στην οποία καταστάλαξε υπό εσωτερική πίεση ο συνθέτης, χωρίς όλοι οι υπόλοιποι να τον συμμεριστούν) δεν είναι παρά υποχείριο αντρών που προσπαθούν να την καπελώσουν και θύμα της απουσίας ευκαιριών να διακριθεί όντας γυναίκα και μάλιστα δίχως στον ήλιο μοίρα εκείνες τις βδελυρές εποχές.Η Μάρθα Φριντζήλα με προϋπηρεσία στους δρόμους του τραγουδιού μας δίνει μια παράσταση μουσική και ευφυώς ειρωνική στο στήσιμό της. Κρίμα βέβαια που ζει και εργάζεται στην Ελλάδα, όπου η όπερα ως είδος κινείται μέσα στο ασφυκτικό κρατικό μονοπώλιο της Λυρικής και του Μεγάρου και δε μας βρίσκει τόσο ενημερωμένους για το προχωρημένο της θέαμα. Ειρωνεία στους στίχους και την εκτέλεση των τραγουδιών, στο αποστασιοποιημένο παίξιμο των δυο πρωταγωνιστών κυρίως, στο λιτό σκηνικό. Το πάτωμα του στενόχωρου δωματίου είναι στρωμένο με ζωηρόχρωμη τοιχογραφία θρησκευτικού περιεχομένου, όταν η Κατερίνα καθαρίζει έναν λεκέ από αίμα από το πάτωμα, δε τρίβει παρά τη μούρη του Ιησού. Πλείστες άλλες αναφορές στη χαμένη χριστιανικότητα, μπλεγμένη με εγκλήματα δημιουργούν εντυπωσιακές αντιθέσεις και συναισθηματικές εντάσεις ανάμεσα στην απταίστου τεχνικής Μαρία Κεχαγιόγλου και τον πεθερό που την καταπιέζει, τον ανίκανο και αδιάφορο άντρα της (ο επιβλητικός Λαέρτης Μαλκότσης με περούκα που στέκεται κάπως περίεργα και στους δυο ρόλους), και τέλος τον εκμεταλλευτή και άστατο εραστή της.
Όπως συχνά συμβαίνει, παίρνει σε όλους λίγη ώρα για να ζεσταθούν, μέχρι να αποδώσουν στο έπακρο των δυνατοτήτων τους. Οι ίδιοι αφηγητές, χαρακτήρες και κριτές των χαρακτήρων που αναπαριστούν –και τραγουδιστές ή οργανοπαίχτες στα μουσικά ιντερλούδια— οι τέσσερις ηθοποιοί δημιουργούν μια ζοφερή ατμόσφαιρα με λιτά μέσα και μια πρώτης τάξεως μεταμοντέρνα αφήγηση (ή μη-αφήγηση;). Βλέπουμε, ομολογουμένως, με υπερβολική συμπάθεια την Κατερίνα Ισμαϊλοβα που βαριέται κλεισμένη στο σπίτι της, περιτριγυρισμένη από εκνευριστικούς άντρες. Οι επιλογές της είναι μετρημένες και η ίδια προσπαθεί να μείνει ήσυχη και μην πάρει καμιά πρωτοβουλία, όμως ο αχόρταγος Σεργκέι την αναγκάζει σχεδόν να τον ερωτευτεί, το βάναυσο ξυλοκόπημά του την αναγκάζει να ταΐσει δηλητήριο τον πεθερό της και απρόβλεπτες καταστάσεις την αναγκάζουν για πολλά περισσότερα στη συνέχεια. Βέβαια τόσα εγκλήματα δεν την εξυπηρετούν τελικά σε τίποτα, και τη λυπόμαστε ολόψυχα όταν περπατάει ξυπόλυτη στην παγωμένη Σιβηρία. Είναι, after all, η πιο δυνατή και ακέραια προσωπικότητα του θεατρικού, ζητάει μόνο αυτή τη σπίθα που θα κάνει το σώμα της να αισθανθεί ζωντανό, πέρα από κάθε υλικό αγαθό. Και ευχαριστούμε τη Μαρία Κεχαγιόγλου που την κάνει τόσο δικιά της, με αποτέλεσμα να την κάνουμε κι εμείς άλλο τόσο δικιά μας.
Διασκευή-Σκηνοθεσία: Μάρθα Φριντζήλα
Σκηνογραφία-μουσική: Βασίλης Μαντζούκης
Παιζουν: Μαρία Κεχαγιόγλου, Λαέρτης Μαλκότσης, Γιώργος Φριντζήλας, Δέσποινα Αναστάσογλου
Θέατρο του Νέου Κόσμου-Κάτω Χώρος
Αντισθένους 7 και Θαρύπου, Φιξ, 210 9212900
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου